Birkaç yıl önce Çin futboluna büyük miktarda para akıtıldı. Kulüpler, İngiltere Premier Ligi'nden daha yüksek transfer ücretleri ödedi ve Avrupa liglerinde kaçakçılık yaptı. Her şeyden önce Guangzhou Evergrande. Eski seri şampiyonu artık emekli oluyor ve yalnız değil.
Bu duyuru yalnızca Guangzhou Evergrande'nin sonunu değil, aynı zamanda Çin futbolundaki büyük paranın da sonunu işaret ediyor. Guangzhou 2010'larda seri şampiyonuydu ancak artık kulübün profesyonel futboldan çekilmesi gerekiyor. Dernek, mali sorunlar nedeniyle önümüzdeki sezon için lisansı reddetti.
“Maalesef destekçilerimize, toplanan fonların, erişimin engellenmesine yol açan önemli miras borcunu hafifletmek için yeterli olmadığını bildirmek zorundayız. Kulüpten bu hafta yapılan resmi bir açıklamada, Guangzhou Futbol Kulübü'ne yatırım yapan tüm taraftarlardan ve paydaşlardan içtenlikle özür dileriz” denildi.
Bir zamanlar devasa para yatırımlarıyla Avrupa transfer piyasasını altüst eden ve yıldız üstüne yıldıza imza atan eski model kulübün kaderi hiçbir şekilde münferit bir durum değil. Daha ziyade, Orta Krallık'ta topun ve rublenin yuvarlanmaya başlamasından bu yana yaşanan tüm gelişmenin bir yansımasıdır.
Çin'in en büyük ikinci emlak şirketi Evergrande Group'ta ortaya çıkan mali sorunlar, kulübü yıllar önce derin bir krize sürüklemişti. 2021'de para akışı kurudu. Bir yıl sonra, Guangzhou ikinci lige düşmeyi kabul etmek zorunda kaldı; artık rekabetçi olmayan takım, daha önce 34 maçtan sadece üç galibiyetle felaket bir sezon geçirmişti. Büyük iyimserlikten on bir yıl sonra nihayet güzel yıllar sona erdi.
Çarpışma inişinden önce yüksek uçuş geldi
2010 yılında Evergrande'nin devralınması sonucunda kulüp hızlı bir yükseliş yaşadı. Daha doğrusu: satın almıştı. Brezilya'dan dünya şampiyonu teknik direktörler Luiz Felipe Scolari ve İtalya'dan Marcello Lippi ile Avrupa liglerinden çok sayıda üst düzey oyuncu sözleşme imzaladı; bunların çoğu hem transfer ücretleri hem de maaşlar açısından piyasa değerinin çok üzerindeydi. Sonuçta, oyuncuları ve antrenörleri, yeni statüko olarak sporun önemsizliğini kabul etmeye teşvik edecek teşviklerin yaratılması gerekiyordu.
Eski FC Barcelona oyuncusu Paulinho ve Brezilya efsanesi Robinho, kısa sürede 20 milyonluk metropolün çalışanları arasında yer aldı. Grup yalnızca transfer ödemelerine 300 milyon Euro'dan fazla yatırım yaptı. Ve para geldi: 2013'te takım Asya Şampiyonlar Ligi'ni kazandı ve ardından Dünya Kulüpler Kupası'na katıldı. Guangzhou, 2011'den 2017'ye kadar kesintisiz olarak Çin şampiyonu oldu.
Özellikle 2004 yılında kurulan Çin Süper Ligi, 2016 ve 2017 yıllarında zirveye ulaşarak Avrupa futbolunun terörü haline geldi. Yıldızları köklü liglerin elinden alan yeni bir oyuncu piyasaya çıktı. İki ay içinde ligin kulüpleri yeni oyunculara 388 milyon euro yatırım yaparak dünyadaki diğer tüm ligleri geride bıraktı; İngiltere Premier Ligi bile daha fazlasını harcamadı.
Başkan Xi Jinping, Çin'i büyük bir futbol gücüne dönüştürmek istediğini açıklamıştı. Bir Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmak ve aynı zamanda kazananına da sahip olmak. Milli takım en geç 2050 yılında dünyanın en iyileri arasında yer alacak. Kendisi de büyük bir futbol hayranı olan hükümdar, futbolun insan yapısını güçlendirmede ve yorulmak bilmez bir mücadele ruhu yaratmada önemli rolünü vurguladı. Şirketler ve onların liderleri futbola para pompaladılar. Brezilyalılar Oscar ve Hulk, 100 milyon avronun üzerinde bir bedelle Şangay Limanı'na taşınırken, vatandaşları Alex Teixeira, 50 milyon avro karşılığında artık var olmayan bir kulüp olan Jiangsu FC'ye gitti.
Sahibi Suning Group, 2021'de tanıtıldı futbol kulübünün işleyişi. Kulüp sahipleri o dönemde asıl işleri olan elektrikli ev aletleri perakende ticaretine odaklanmak istediklerini açıklamışlardı. Kulüp bir yıl önce şampiyon olmasına rağmen kulübe yeni bir alıcı bulunamadı. Diğer dört kulüp de yavaş yavaş aynı ani sonla karşılaştı. Guangzhou artık ölü kulüpler kulübünün altıncı üyesi.
Çin devleti harekete geçiyor
2018'de Çin Süper Ligi'nde bir ticarileşme dalgası yaşandı. Çinli yetkililer futbola yapılan harcamaları sıkı bir şekilde kısıtladı. Komünist Parti, yabancı oyuncuların ve danışmanların hesaplarına giren devasa meblağlardan hoşlanmadı. Geriye doğru yuvarlandı. İngiliz spor ekonomisti Simon Chadwick, Deutsche Welle'ye şöyle konuştu: “Çin hükümeti, bu yatırımların ne ekonomik ne de sportif bir getirisi olmayacağını açıkça anladı.”
Devlet artık transferlere özel bir vergi getirdi. O zamandan beri yabancı oyuncularla sözleşme imzalayan herkes genç yetenekleri teşvik etmek için para ödemek zorunda kaldı. Yerel profesyonellerin Süper Lig'de beş milyon yuan'dan (660.000 avro) fazla kazanmasına ve yabancıların da üç milyon avrodan fazla kazanmasına izin verilmiyor.
Ayrıca her takımda 23 yaşını doldurmamış en az üç Çinli oyuncu bulunmalıdır. 2021 yılı başında sponsor isimlerinin kulüp adında kullanılması da yasaklandı. Hoşnutsuz destekçiler sonunda yatırımların artık değerli olmadığını ve masrafları TV hakları, bilet satışı veya ticari satış yoluyla asla yeniden finanse edemeyeceklerini anladılar. Avrupalı yıldızlar tekrar ayrıldı ve aşırı ücret veren başka ligler aradı. O zamanlar Katar popülerdi.
Futbolun süper gücü Çin
Milli takım en az yatırımı getirmiş, bugüne kadar da işleyişini sürdürmüştür ve sürdürmeye de devam etmektedir. Para akışı sırasında bile Çinliler FIFA dünya sıralamasında 96. sıraya geriledi. Şu anda Curaçao, Lüksemburg ve Ekvator Ginesi'nin hemen önünde 90. sırada yer alıyorlar. Son olarak Çin, 2026 Dünya Kupası elemelerinde Japonya'ya karşı tarihi bir 7-0 yenilgiye uğradı. Ülke, devlet başkanının büyük planına pek yaklaşmış gibi görünmüyor. Spor ekonomisti Chadwick, “Çin'in artık neyin işe yaramadığını ve ne yapmaması gerektiğini bildiğini söyleyebiliriz; örneğin yurt dışından yaşlanan oyunculara yüksek maaşlar ödemek” diyor.
Bu uzun ve son derece pahalı bir süreçti. Şimdi ülke doğru dersleri almaya çalışıyor. Büyük hayal için milli bir yola çıkıldı. Sorumlu Milli Eğitim Bakanlığı, yurt içi seviyeyi yükseltmek için yabancı yıldızlara güvenmek yerine yeni bir yaklaşım izliyor. Çin'deki 27.000 okulda yaklaşık 27 milyon öğrenciye futbol dersleri veriliyor. Bu yıl sayının iki katına çıkması bekleniyor.
Bu duyuru yalnızca Guangzhou Evergrande'nin sonunu değil, aynı zamanda Çin futbolundaki büyük paranın da sonunu işaret ediyor. Guangzhou 2010'larda seri şampiyonuydu ancak artık kulübün profesyonel futboldan çekilmesi gerekiyor. Dernek, mali sorunlar nedeniyle önümüzdeki sezon için lisansı reddetti.
“Maalesef destekçilerimize, toplanan fonların, erişimin engellenmesine yol açan önemli miras borcunu hafifletmek için yeterli olmadığını bildirmek zorundayız. Kulüpten bu hafta yapılan resmi bir açıklamada, Guangzhou Futbol Kulübü'ne yatırım yapan tüm taraftarlardan ve paydaşlardan içtenlikle özür dileriz” denildi.
Bir zamanlar devasa para yatırımlarıyla Avrupa transfer piyasasını altüst eden ve yıldız üstüne yıldıza imza atan eski model kulübün kaderi hiçbir şekilde münferit bir durum değil. Daha ziyade, Orta Krallık'ta topun ve rublenin yuvarlanmaya başlamasından bu yana yaşanan tüm gelişmenin bir yansımasıdır.
Çin'in en büyük ikinci emlak şirketi Evergrande Group'ta ortaya çıkan mali sorunlar, kulübü yıllar önce derin bir krize sürüklemişti. 2021'de para akışı kurudu. Bir yıl sonra, Guangzhou ikinci lige düşmeyi kabul etmek zorunda kaldı; artık rekabetçi olmayan takım, daha önce 34 maçtan sadece üç galibiyetle felaket bir sezon geçirmişti. Büyük iyimserlikten on bir yıl sonra nihayet güzel yıllar sona erdi.
Çarpışma inişinden önce yüksek uçuş geldi
2010 yılında Evergrande'nin devralınması sonucunda kulüp hızlı bir yükseliş yaşadı. Daha doğrusu: satın almıştı. Brezilya'dan dünya şampiyonu teknik direktörler Luiz Felipe Scolari ve İtalya'dan Marcello Lippi ile Avrupa liglerinden çok sayıda üst düzey oyuncu sözleşme imzaladı; bunların çoğu hem transfer ücretleri hem de maaşlar açısından piyasa değerinin çok üzerindeydi. Sonuçta, oyuncuları ve antrenörleri, yeni statüko olarak sporun önemsizliğini kabul etmeye teşvik edecek teşviklerin yaratılması gerekiyordu.
Eski FC Barcelona oyuncusu Paulinho ve Brezilya efsanesi Robinho, kısa sürede 20 milyonluk metropolün çalışanları arasında yer aldı. Grup yalnızca transfer ödemelerine 300 milyon Euro'dan fazla yatırım yaptı. Ve para geldi: 2013'te takım Asya Şampiyonlar Ligi'ni kazandı ve ardından Dünya Kulüpler Kupası'na katıldı. Guangzhou, 2011'den 2017'ye kadar kesintisiz olarak Çin şampiyonu oldu.
Özellikle 2004 yılında kurulan Çin Süper Ligi, 2016 ve 2017 yıllarında zirveye ulaşarak Avrupa futbolunun terörü haline geldi. Yıldızları köklü liglerin elinden alan yeni bir oyuncu piyasaya çıktı. İki ay içinde ligin kulüpleri yeni oyunculara 388 milyon euro yatırım yaparak dünyadaki diğer tüm ligleri geride bıraktı; İngiltere Premier Ligi bile daha fazlasını harcamadı.
Başkan Xi Jinping, Çin'i büyük bir futbol gücüne dönüştürmek istediğini açıklamıştı. Bir Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmak ve aynı zamanda kazananına da sahip olmak. Milli takım en geç 2050 yılında dünyanın en iyileri arasında yer alacak. Kendisi de büyük bir futbol hayranı olan hükümdar, futbolun insan yapısını güçlendirmede ve yorulmak bilmez bir mücadele ruhu yaratmada önemli rolünü vurguladı. Şirketler ve onların liderleri futbola para pompaladılar. Brezilyalılar Oscar ve Hulk, 100 milyon avronun üzerinde bir bedelle Şangay Limanı'na taşınırken, vatandaşları Alex Teixeira, 50 milyon avro karşılığında artık var olmayan bir kulüp olan Jiangsu FC'ye gitti.
Sahibi Suning Group, 2021'de tanıtıldı futbol kulübünün işleyişi. Kulüp sahipleri o dönemde asıl işleri olan elektrikli ev aletleri perakende ticaretine odaklanmak istediklerini açıklamışlardı. Kulüp bir yıl önce şampiyon olmasına rağmen kulübe yeni bir alıcı bulunamadı. Diğer dört kulüp de yavaş yavaş aynı ani sonla karşılaştı. Guangzhou artık ölü kulüpler kulübünün altıncı üyesi.
Çin devleti harekete geçiyor
2018'de Çin Süper Ligi'nde bir ticarileşme dalgası yaşandı. Çinli yetkililer futbola yapılan harcamaları sıkı bir şekilde kısıtladı. Komünist Parti, yabancı oyuncuların ve danışmanların hesaplarına giren devasa meblağlardan hoşlanmadı. Geriye doğru yuvarlandı. İngiliz spor ekonomisti Simon Chadwick, Deutsche Welle'ye şöyle konuştu: “Çin hükümeti, bu yatırımların ne ekonomik ne de sportif bir getirisi olmayacağını açıkça anladı.”
Devlet artık transferlere özel bir vergi getirdi. O zamandan beri yabancı oyuncularla sözleşme imzalayan herkes genç yetenekleri teşvik etmek için para ödemek zorunda kaldı. Yerel profesyonellerin Süper Lig'de beş milyon yuan'dan (660.000 avro) fazla kazanmasına ve yabancıların da üç milyon avrodan fazla kazanmasına izin verilmiyor.
Ayrıca her takımda 23 yaşını doldurmamış en az üç Çinli oyuncu bulunmalıdır. 2021 yılı başında sponsor isimlerinin kulüp adında kullanılması da yasaklandı. Hoşnutsuz destekçiler sonunda yatırımların artık değerli olmadığını ve masrafları TV hakları, bilet satışı veya ticari satış yoluyla asla yeniden finanse edemeyeceklerini anladılar. Avrupalı yıldızlar tekrar ayrıldı ve aşırı ücret veren başka ligler aradı. O zamanlar Katar popülerdi.
Futbolun süper gücü Çin
Milli takım en az yatırımı getirmiş, bugüne kadar da işleyişini sürdürmüştür ve sürdürmeye de devam etmektedir. Para akışı sırasında bile Çinliler FIFA dünya sıralamasında 96. sıraya geriledi. Şu anda Curaçao, Lüksemburg ve Ekvator Ginesi'nin hemen önünde 90. sırada yer alıyorlar. Son olarak Çin, 2026 Dünya Kupası elemelerinde Japonya'ya karşı tarihi bir 7-0 yenilgiye uğradı. Ülke, devlet başkanının büyük planına pek yaklaşmış gibi görünmüyor. Spor ekonomisti Chadwick, “Çin'in artık neyin işe yaramadığını ve ne yapmaması gerektiğini bildiğini söyleyebiliriz; örneğin yurt dışından yaşlanan oyunculara yüksek maaşlar ödemek” diyor.
Bu uzun ve son derece pahalı bir süreçti. Şimdi ülke doğru dersleri almaya çalışıyor. Büyük hayal için milli bir yola çıkıldı. Sorumlu Milli Eğitim Bakanlığı, yurt içi seviyeyi yükseltmek için yabancı yıldızlara güvenmek yerine yeni bir yaklaşım izliyor. Çin'deki 27.000 okulda yaklaşık 27 milyon öğrenciye futbol dersleri veriliyor. Bu yıl sayının iki katına çıkması bekleniyor.